Farmacogenetica voor zorgverleners

English Nederlands

Farmacogenetica voor zorgverleners

Mijnmedicijn personal medicine

De mijnmedicijn personal medicine-test is een medicatieresponstest, maar beter bekend als een farmacogenetische test. Een farmacogenetische test bepaalt de activiteit van genen die betrokken zijn bij de verwerking van medicijnen, bij zowel metabolisatie als transport binnen het lichaam.
Met deze resultaten kunt U, als zorgverlener, beter geïnformeerd beslissingen nemen over een medicamentueze therapie en de bijbehorende dosis/sterkte.

Invloed van genen op medicatie bij bepaalde aandoeningen

Depressie en angst

Meer dan één miljoen mensen gebruiken een antidepressivum, terwijl het bij ongeveer 30 tot 50% niet voldoende werkt. De zoektocht naar het juiste middel in de juiste dosering kan maanden duren. Gedurende die tijd zijn de bijwerkingen wel vaak heftig aanwezig waardoor het vertrouwen in zichzelf, in de arts en in een behandeling ernstig geschaad wordt.
Heeft u patienten die problemen hebben met het vinden van het juiste medicijn tegen een depressie of angststoornis?
De farmacogenetische test kan hierbij helpen. Door de activiteit van de genen te bepalen die medicijnen verwerken, kan per medicijn beoordeeld worden of en onder welke doseringen het medicijn past bij het genenprofiel.

Psychose

Hoge bloeddruk

Hoog cholesterol

Meer dan één miljoen mensen gebruiken een antidepressivum, terwijl het bij ongeveer 30 tot 50% niet voldoende werkt. De zoektocht naar het juiste middel in de juiste dosering kan maanden duren. Gedurende die tijd zijn de bijwerkingen wel vaak heftig aanwezig waardoor het vertrouwen in zichzelf, in de arts en in een behandeling ernstig geschaad wordt.
Heeft u patienten die problemen hebben met het vinden van het juiste medicijn tegen een depressie of angststoornis?
De farmacogenetische test kan hierbij helpen. Door de activiteit van de genen te bepalen die medicijnen verwerken, kan per medicijn beoordeeld worden of en onder welke doseringen het medicijn past bij het genenprofiel.

Medicijnen zijn meestal een belangrijk onderdeel van de behandeling van een psychose. Deze medicijnen heten 'antipsychotica'. Ze beïnvloeden de werking van zenuwcellen in de hersenen.
Antipsychotica helpen om weer uit de psychose te komen. Antipsychotica hebben geen genezende werking; ze nemen de oorzaak van de psychose niet weg en lossen achterliggende problemen niet op. De medicatie zorgt ervoor dat angst en agitatie worden gedempt. Dit kan een patiënt helpen weer meer controle te krijgen op het leven.
Antipsychotica komen vaak met veel bijwerkingen en het kan vaak lang duren voordat duidelijk is of het ook goed helpt tegen de psychotische symptomen.
Heeft u patienten die problemen hebben met het vinden van het juiste medicijn bij een psychiatrische aandoening?
De farmacogenetische test kan hierbij helpen. Door de activiteit van de genen te bepalen die medicijnen verwerken, kan per medicijn beoordeeld worden of en onder welke doseringen het medicijn past bij het genenprofiel.

Hoge bloeddruk is een belangrijke oorzaak van hart- en vaatziekten, hartfalen, beroertes, nierproblemen en hersenschade. Naast factoren als voeding en roken, wordt de bloeddruk voor een groot deel (30-60 procent) bepaald door erfelijke aanleg.
Er zijn verschillende soorten medicijnen om de bloeddruk te verlagen. Vaak wordt meer dan één soort voorgeschreven. Dat geeft vaak een betere repsons met minder kans op bijwerkingen.
Maar helaas houdt slechts een klein aantal patiënten met hypertensie de bloeddruk met geschikte medicamenteuze behandeling onder controle. Een onderzoek naar verschillen in DNA kan dan als een hulpmiddel worden ingezet om tot een betere behandeling van de bloeddruk te komen.

Statines zijn geïndiceerd voor de preventie van hart- en vaatziekten en behoren tot de meest voorgeschreven klassen van medicatie.
Niet alle patiënten reageren echter gunstig op statines en sommige bereiken hun doelstellingen voor het verlagen van cholesterol niet. Bovendien ervaart een aanzienlijk aantal patiënten nadelige effecten.
Ontstekingen in de spieren, spierzwakte en leverafwijkingen zijn de meest gemelde bijwerkingen van statines, vaak leidend tot slechte therapietrouw of stopzetting van het statine.
Een farmacogenetische test, zoals de mijnmedicijn personal medicine test,kan een mogelijkheid bieden voor de patiënt om samen met zijn behandelaar de mogelijke voordelen af te wegen tegen de mogelijke risico’s van een statine. De keuze voor een statine en de dosering ervan kan zo aangepast worden aan het DNA profiel.

Antidepressiva

Het Cytochroom P450-systeem is verantwoordelijk voor de metabolisatie van ongeveer 90% van de vaak voorgeschreven medicijnen. De CYP genen bevatten veel genetische varianten die zowel een verhoogde als een verlaagde activiteit enzymen kunnen geven. Genotyperen kan helpen bij de keuze (& dosering) van de medicatie. Voor een aantal antidepressiva zijn doseringsrichtlijnen beschikbaar (KNMP).

Cholesterolverlagers

Bij lagere activiteit van bepaalde enzymen kunnen statines (simvastatine, ...) te langzaam uit het lichaam verwijderd worden. Dan stapelt het medicijn zich op en dat kan stevige bijwerkingen verklaren. Ongeveer 18% van de Nederlandse bevolking heeft een DNA-variant waarbij door verminderd transport het risico op myopathie mogelijk toeneemt. Zie in één oogopslag of een statine voor uw patiënt beter vermeden kan worden.

Operaties

Bij mensen met inactieve varianten van het BCHE gen kunnen spierverslappers, die in noodsituaties (operaties) gebruikt worden, te lang aanhouden waardoor zelfstandig ademen pas later mogelijk is. Een dosisaanpassing lost dit op.

Bloedstolling

Met deze test wordt bepaald hoe de bloedstolling wordt aangestuurd. Zowel de genen F2 en F5 (Factor V Leiden) worden onderzocht, naast genen die invloed hebben op de beschikbaarheid van Vitamine K in de stollingscascade.

In het nieuws

Medicatieaanpassingen bij 1 op de 3 patiënten naar aanleiding van farmacogenetische bepalingen De uitspraak ‘one size does fit all’ volstaat al een ruime tijd niet meer bij de medicamenteuze behandeling van patiënten.
Een gerichte aanpak en de professionele beoordeling door de apotheker van potentiële farmacogeneticagerelateerde medicatieproblemen leiden tot een medicatie- of dosisaanpassing bij circa 30% van de patiënten.

meer over dna